آموزش-نحوه-استفاده-از-گل-سفال
در سری آموزش تابلو سفال مربوط به اجرای تابلو نقش برجسته سفالی و نحوه استفاده از گل به عنوان ماده اولیه، در سایت رسمی گالری نقش مهر با نام سفالگر می خواهیم آنچه که در این سالها از دانش تجربی خود به دست آوردیم در اختیار علاقه مندان به هنر سفال و سفالگری قرار دهیم .
هنر ودیعه الهی است که خداوند در جان هنرمند قرار داده است و اوست که خود اولین و آخرین هنرمند است و طبعا تعریف هنر از زبان آدمی بسیار نارساتر است از آفرینش آن .
در مرحله اول آموزش های مربوط به سفال و سفالگری و همچنین اجرای تابلو های سفال با نقوش برجسته و استفاده از گل و موادی که به آن افزوده می شود به تاریخچه سفال می پردازیم .
انسان به عنوان هنرمند در مسیر پیشرفت خود همیشه به دنبال مواد و ابزارهای نو بوده تا بتواند به بیان و انتقال احساسات خود بپردازد و در این بین سفال، سرامیک و نقش برجسته به عنوان هنری در بین مردم عمومیت دارد که به اندازه خود بشر دارای قدمت و اصالت می باشد که بیشتر از باقی هنرهای موجود به شرایط تولید وابسته است .
هنرمندی که در رشته سفالگری فعالیت می کند همواره در تعاملی همیشگی با ماده ای بی نظیر مانند گل بوده که می تواند به آن روح و معنا ببخشد و خود هنرمند نیز به تعالی احساسی دست پیدا می کند، احساس رضایت یک سفالگر بعد از تمام شدن کارش احساسی خاص ایت که با هیچ حس دیگری قابل مقایسه نیست چرا که این امر از تعاملی دو طرفه بین گل و دستان سفالگر به وجود آمده و هر کدام به نحوی خود را در اختیار دیگری قرار داده اند .
آیا تا به حال نام تابلو های گلی یا کتیبه گلی به گوش شما خورده است ؟
تابلو و کتیبه های گلی از گل رس ساخته می شوند؛ گل رس ماده ای عالی برای کار کردن و ساخت حجم و نقش برجسته می باشد چرا که دارای انعطاف بالا و قابلیت فرم پذیری بسیاری می باشد و حسی که زمان لمس کردن و کار با آن به انسان دست می دهد موجب می شود که همیشه به عنوان ماده اولیه مورد توجه بشر در تمامی دوره ها، قرنها و فرهنگها باشد .
اما هر کاری به نوبه خود دارای مشکلات خاصی نیز هست، کار با گل برای انجام کارهایی مانند دوغاب و چرمینه، اجرای حجم و مجسمه، ساخت تابلو نقش برجسته در شرایط خاصی انجام می شود که این شرایط را باید کاملا ثابت نگاه داشت به این معنی که اگر مواد تشکیل دهنده دوغاب رس اندکی کم یا زیاد شوند می توانند منجر به ایجاد نتایج منفی در پایان کار گردند .
زمانی که گل را برای اجرای کار مورد استفاده قرار می دهیم باید حتما در تمامی مراحل اجرای نقوش روی آن رطوبت گل را حفظ کنیم و مراقب باشیم که خشک نشود تا فرصت کافی برای اجرای کار بر روی آن را داشته باشیم ، اگر در مدت زمانی که روی گل کار می کنیم رطوبت مورد نیاز ما در گل از بین برود مراحل تکمیلی و نهایی کار به سختی روی آن انجام می شود، علاوه بر این در صورتی کار به آرامی و یکنواخت خشک نشود موجب ترک خوردن و تاب برداشتن کار می شود .
در کار سفال باید ضخامت و پهنای بدنه های کار شده را چه به صورت مجسمه و آثار حجمی باشد و چه به صورت کاشی های سفالی تا حد امکان کم برداشت تا موجب شکستن کار و آسیب پذیر بودن آن در هنگام حمل و نقل و حابجایی و یا نصب کار نشود .
قطعات سفالی ساخته شده که در حالت مرطوب هستند مخصوا آنهایی که ابعاد بزرگی دارند برای مراحل خشک شدن و پخت دارای دردسرهای زیادی هستنددر نتیجه در ابعاد اجرای کار نیز در صورتی به شکل یکدست باشد محدودیت های خاصی وجود دارد، علاوه بر این مراحل خشک کردن کار شرایط خاصی را می طلبد که گاهی به تجربه و گاهی به قوانین موجود در کار بستگی داشته و نیاز به تبحر زیادی دارد .
محصولا سفالی را باید تا حد امکان به آرامی پخت نمود . شراط مناسب برای فضای کوره را در نظر گرفت تا آب و رطوبت موجود در محصول به آرامی خشک شده و و تحول کوارتز آلفا به بتا به آرامی انجام شود، در صورتی که این امور به خوبی انجام نشود نمی توانیم انتظار داشته باشیم که محصول را سالم از کوره در بیاوریم .
غیر از محصولات سفالی ساده که برای تابلو های سفال نقش برجسته مورد استفاده قرار می گیرند نوعی دیگر از کاشی های تزیینی وجود دارند که لعابکاری می شوند، لعابکاری روی کاشی نقش برجسته به دو مرحله پخت نیاز دارد ابتدا کاشی ساده در کوره به صورت بیسکوییتی پخت شده و سپس لعاب روی آن اعمال می گردد و پس از آن دوباره محصول برای پخت به کوره می رود که این امر به زمان و انرژی بیشتری نیاز دارد .
برای هر نوع تکنیک و هر نوع محصولی در کار سفال و سفالگری باید از گل مخصوص آن کار استفاده شود مثلا چرخکاری و راکو دو نوع تکنیک کاری هستند که هنرمند سفالکار برای هر کدارم گل متفاوتی را استفاده می کند که کاملا متفاوت از یکدیگر و دارای مواد و اجزا مختلی هستند، یا اینکه برای کارهای سنتی سفالگری از گل های سنتی و رایج استفاده می شود که زمانی که کار در ابعاد بزرگ اجرا می شود در درون آن از مسلح ها و یا آرماتور ها استفاده می کنند، خلاصه اینکه سفالگری کاری پرزحمت پر حوصله و سرشار از مشکلات فنر و اجرایی می باشد که با داشتن تبحر لازم در آن می توان به لذت انجام این کار رسید در نتیجه سفالگری کار افرادی که بسیار زودرنج و کم حوصله هستند نمی باشد .
در ادامه سری آموزشی کار با سفال و اجرای تابلو های نقش برجسته به چگونگی کار با گل رس و مواد افزودنی به آن مانند کاه و لویی، چگونگی تغییر حالات گل و گل سلولوزی می پردازیم .
برای مشاهده جدیدترین نمونه کارهای اجرا شده با سفال می توانید به قسمت تابلو سفال در منوی گالری عکس مراجعه نمایید .
با تشکر از همراهی شما
گالری نقش مهر/ مهدی مهربان
